Niewielu mieszkańców naszego grodu wie, że do roku 1940 istniał na Górze Zamkowej okazały pomnik, poświęcony założycielowi naszego miasta Mikołajowi Przedpełkowicowi herbu Łodzia. Był to pierwszy pomnik wzniesiony w Gostyniu. Odsłonięto go w 1905 roku. Możliwe, że jego powstanie wiąże się z zapisem w protokole z zebrania obywateli miasta Gostynia z dnia 17 lutego 1903 roku. W punkcie IV protokołu czytamy: Inicjatywa budowy pomnika chrześcijańsko-katolickiego na rynku w Gostyniu stawiona przez prezesa ks. Jackowskiego została przez zebranie z zadowoleniem przyjęta. Jest co prawda mowa o pomniku na Rynku, ale powstał on dopiero w 1929 roku, jako podziękowanie za odzyskaną niepodległość.

Pomnik na Górze Zamkowej został zburzony przez Niemców prawdopodobnie w tę samą noc, co pomnik Serca Jezusowego, stojący na Rynku. Według przekazu ustanego świadków wydarzenia, tego barbarzyństwa dokonano w nocy z 10 na 11 maja 1940 roku. Pomnik najprawdopodobniej został wysadzony za pomocą materiałów wybuchowych, a nie rozebrany.
Wnioskując ze zdjęć, mógł on mieć co najmniej 8 m wysokości. W przekroju poziomym miał kształt trójkąta, ze ściętymi narożnikami. Tym samym posiadał trzy ściany boczne. W „Tygodniku Katolickim” z 20 sierpnia 1916 roku znajduj się jedyna informacja o jego wyglądzie i o tekstach umieszczonych na jego ścianach bocznych. Znajdowały się na nich napisy w języku łacińskim. Na ścianie lewej, od strony fary, był umieszczony tekst: „Ani teraźniejsze rzeczy, ani przyszłe nie będą mogły nas odłączyć od miłości Bożej, która jest w Chrystusie Jezusie Panu naszym”. Są to słowa św. Pawła do Rzymian (rozdział VIII wiersz 38, 39), którymi cała parafia niejako ślubowała, że zawsze, jak jej fundator i dobrodziej, pozostanie wierną Zbawicielowi i Jego Kościołowi. Napis z drugiego boku był następujący: „Na wieczną pamiątkę Mikołaja Łodzia Przedpełkowica, dziedzica Gostynia i pana zamku, który zbudował z przywileju księcia Wielkopolski Przemysława II 1278”.
Na trzeciej stronie pomnika, od strony Rynku – widać popiersie Pana Jezusa. Wykonane zostało ono według obrazu „Ostatnia Wieczerza” mistrza włoskiego, Leonardo da Vinci. Obrazy i napisy są wykonane tzw. mozaiką wenecką. Popiersie, jak i tło obrazu, powstało z różnokolorowych kawałków szkła. Obraz ten, do niedawna nierozpoznany, znajdował się w kościele Ducha Świętego.
Obecny kościół przy ul Wrocławskiej wzniesiony został w 1909 roku i należał do 1945 roku do ewangelików. Wydaje się niemal pewne, że w momencie podjęcia decyzji o likwidacji pomnika na Górze Zamkowej, zadziałał ówczesny pastor Gostynia i uratował obraz, tym bardziej, że przedstawiał on Chrystusa, ówczesnego patrona świątyni ewangelickiej.
W trakcie poszukiwania i gromadzenia starych zdjęć, natrafiliśmy na fotografię z okresu międzywojennego. W części centralnej ołtarza znajdował się obraz przedstawiający Wniebowstąpienie Pańskie. Nietrudno było ustalić, że ten właśnie obraz znajduje się w nawie bocznej gostyńskiej fary.
Obecny proboszcz parafii św. Małgorzaty ks. Krzysztof Młynarczyk, podjął decyzję o przekazaniu tego obrazu do kościoła Ducha Świętego, gdzie się on znajdował w ołtarzu do końca II wojny światowej. Ponieważ parafia farna, przed dwoma laty, poniosła koszty związane z jego renowacją, ks. dziekan Jacek Stawik w rewanżu przekazał obraz-mozaikę do kościoła św. Małgorzaty. Można stwierdzić, że historycznie i własnościowo sprawa została definitywnie uregulowana.

Tekst: Zdzisław Kamiński Foto: Muzeum w Gostyniu