artykuły

Freski w gostyńskiej farze

Na pierwszą informację, że gostyńska fara posiadała niegdyś malatury naścienne natknąłem się w „Kronice Gostyńskiej” z 1937 roku. W artykule Wspomnienia z czasów odnawiania kościoła farnego Władysław Kołomłocki relacjonuje wspomnienia Franciszka Eitnera, nadzorującego prace remontowe kościoła w latach 1901-1906. W trakcie wykonywania tych prac odkryto wiele nieznanych szczegółów samej budowli. Skuwając odlatujące tynki, natrafiono na malowidła naścienne pochodzące z XV i XVII wieku. Używam określenia „malowidła”, gdyż obrazy i elementy dekoracyjne były malowane temperami (farbami) na suchym tynku. Natomiast freski są nanoszone na mokrym jeszcze tynku, a farba wnika wówczas głębiej w tynk i obraz jest trwalszy.

więcej...

POSADZKI W GOSTYŃSKIEJ FARZE

Na podstawie dotychczas odnalezionych starych dokumentów możemy prześledzić, jak na przestrzeni wieków wyglądała posadzka w naszej farze. Niestety, nie wiemy nic o kościelnej podłodze w średniowieczu. Można jednak, z bardzo dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że wówczas była ona wykonana z kamienia brukowca i w takim stanie przetrwała do czasu kiedy zaprzestano pochówków wewnątrz nawy kościoła.

więcej...

Tabernakulum gostyńskiej fary.

Łacińska nazwa tabernakulum znaczy dosłownie namiot. Można doszukać się w niej biblijnych korzeni. Ze Starego Testamentu znany jest Namiot Spotkania, w którym przechowywano Arkę Przymierza. Tam wchodzili jedynie przywódcy Ludu Wybranego, by spotkać się z obecnym w tym miejscu Panem. W religii katolickiej tabernakulum jest głównie miejscem przechowywania Przenajświętszego Sakramentu. Przechowuje się również konsekrowane komunikanty, czyli ciało Jezusa. Są one niezbędne do udzielania komunii chorym.

więcej...

Pierwszy pomnik na Górze Zamkowej.

Niewielu mieszkańców naszego grodu wie, że do roku 1940 istniał na Górze Zamkowej okazały pomnik, poświęcony założycielowi naszego miasta Mikołajowi Przedpełkowicowi herbu Łodzia. Był to pierwszy pomnik wzniesiony w Gostyniu. Odsłonięto go w 1905 roku. Możliwe, że jego powstanie wiąże się z zapisem w protokole z zebrania obywateli miasta Gostynia z dnia 17 lutego 1903 roku. W punkcie IV protokołu czytamy: Inicjatywa budowy pomnika chrześcijańsko-katolickiego na rynku w Gostyniu stawiona przez prezesa ks. Jackowskiego została przez zebranie z zadowoleniem przyjęta. Jest co prawda mowa o pomniku na Rynku, ale powstał on dopiero w 1929 roku, jako podziękowanie za odzyskaną niepodległość.

więcej...

Gostyńskie dzwony – czyli mieszczanie równi i równiejsi.

Działo się to w roku 1860, kiedy proboszczem w Gostyniu był ksiądz Józef Ostrowski. Z końcem roku 1858 tzw. Dozór Kościelny zamówił nowe dzwony. Zebrano pięć starych, popękanych dzwonów i wysłano je do ludwisarza w Poznaniu – Niemca, nazwiskiem Breze. Oczywiście trzeba było zapłacić za wykonanie roboty i transport. Na ten cel wyznaczono więc stosowną składkę wśród parafian.

więcej...

Ważny zabytek gotycki w Wielkopolsce. Fara gostyńska.

Niewiele jest opracowań dotyczących kościoła farnego w Gostyniu. Zatem trudno się dziwić radości Zdzisława Kamińskiego, prezesa zarządu Towarzystwa Miłośników Gostyńskiej Fary, gdy w jego ręce dostała się publikacja z roku 1916 pt. „Zabytki wielkopolskie” zeszyt czwarty, epoki gotyckiej część wtórna. Opracowanie pióra Kazimierza Ulatowskiego, wydane w formacie nieco większym niż dzisiejszy A4, wyszło staraniem Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, a odbite w Zakładzie Graficznym F. Pilczaka. Znajdziemy w nim sporo danych o kościele św. Małgorzaty w Gostyniu. Warto więc owe informacje przedrukować, co niniejszym czynimy, zachowując ówczesną pisownię.

Info: Robert Czub

więcej...

Gazety z początku XX wieku.

Źródłem ukazującym najstarszą gostyńską budowlę, kościół pw. św. Małgorzaty w Gostyniu, są najczęściej zdjęcia, ryciny i obrazy. Żmudne, nieraz wielomiesięczne poszukiwania dają efekty, czego przykładem są czasopisma i gazety z zasobów Muzeum w Gostyniu, w których można napotkać ryciny z widokiem kościoła farnego. Pierwszym czasopismem jest „Kronika Gostyńska” z 1 maja 1939 roku, na okładce której widnieje kościół farny, a autorem tego rysunku jest Bogdan Mrozek.

więcej...

Wywiad z ks. Mędlewskim z 1934 roku.

W 1934 roku nakładem autorów M. Ziemskiego i T. Piechockiego ukazał się przewodnik-pamiętnik pt. „Wszerz i wzdłuż ziemi wielkopolskiej”. Autorzy opisują swoje podróże po Wielkopolsce. Jeden z rozdziałów poświęcono powiatowi gostyńskiemu.

więcej...

Gostyńska fara w sztuce i fotografii – wystawa z 1938 roku.

Prasa międzywojenna jest niezwykle cennym źródłem do poznania historii, ale też i przedsięwzięć wówczas organizowanych. Za sprawą „Orędownika Gostyńskiego” (wychodzącego w Gostyniu od 1918 do 1939 roku) dowiedzieliśmy się o wystawie zatytułowanej „Fara gostyńska w sztuce i fotografii”. Zorganizował ją w salce parafialnej ks. Franciszek Olejniczak. Do takiej prezentacji dążą dziś ponownie członkowie Towarzystwa Miłośników Gostyńskiej Fary.

więcej...

Gostyńska fara na litografii Feliksa Worsztynowicza.

W wielu domach czy instytucjach wiszą obrazy, na których widnieje kościół pw. św. Małgorzaty w Gostyniu. Malowali gostyńską świątynię nie tylko artyści z naszego miasta, fotografowano farę przez dziesiątki lat. Jednym z autorów, którego zainspirowała gostyńska fara był Feliks Worsztynowicz. Artysta urodził się w 1904 roku w Komorowie Wielkopolskim (obecnie powiat ostrzeszowski, gmina Mikstat). Jego życie i twórczość można podzielić na kilka etapów: poznański, grudziądzki i rzeszowski. W 1926 roku ukończył Szkołę Sztuki Zdobniczej i Przemysłu Artystycznego w Poznaniu.

więcej...

„Łan” – miesięcznik młodzieży gimnazjalnej w Gostyniu w 1935 roku o Gostyniu i farze.

„Łan” to czasopismo, które w okresie międzywojennym wydawała młodzież z gostyńskiego gimnazjum. W 1935 roku, kolejny numer tego czasopisma (NR 2/3 Paźdz.-Listopad 1935 , Rok. VI.) zachęcał do odwiedzania Gostynia. Jest w nim zawarty plan zwiedzania miasta, który ze szczegółami opisuje napotykane ciekawe miejsca w Gostyniu. Autorką, opisującą i zachęcającą do odwiedzenia miasta, była Krystyna Kołomłocka – uczennica ówczesnej klasy III gimnazjum. Okładkę czasopisma zaprojektował prof. Władysław Kołomłocki. Używając nazewnictwa z tamtych czasów czasopismo to: „Tłoczono w „Drukarni Leszczyńskiej” (Głos Leszczyński) Spółdz. z ogr. Odp. W Lesznie”.

więcej...

Wota w gostyńskim kościele farnym.

Wotum w kościele katolickim to symboliczny przedmiot ofiarowany w jakiejś intencji, wieszany przede wszystkim na ołtarzu lub obrazie itp. Jest on wyrazem wdzięczności wierzących za nadzwyczajne znaki i cuda. Niegdyś w gostyńskiej farze było ich bardzo dużo. Przez wieki mieszkańcy Gostynia, dziękując patronom ołtarzy za łaski i wstawiennictwo, hojnie wieszali złote i srebrne wota. Dziś pozostało ich w naszej świątyni niewiele. Kiedy pierwszy raz czytałem o rozebranych w 1901 roku ołtarzach, zadawałem sobie pytanie, co stało się z rzeźbami, obrazami, wotami i wyposażeniem należącym do nich. W artykule "Rzeźby gostyńskiej fary" opisałem poszukiwania rzeźb z rozebranych ołtarzy uwieńczone częściowym sukcesem. Na temat wot dotychczas posiadałem tylko skromne informacje. Nie pozwalały one na rozpoczęcie jakichkolwiek poszukiwań.

więcej...

Skąd wzięły się otwory w murze gostyńskiej fary?

W trakcie wędrówek po różnych rejonach Polski, zwiedzając stare kościoły, być może zauważyli Państwo na ich ceglanych lub kamiennych elewacjach dziwne otwory. Występują one w dolnych partiach murów, zazwyczaj w pewnych zgrupowaniach, niekiedy w towarzystwie rytych napisów. Taki przypadek ma również miejsce w gostyńskiej farze. Nasuwa się zatem pytanie – skąd się one wzięły?     Według najbarwniejszych wersji wydarzeń miałyby to być ślady prastarych praktyk pokutnych, polegających na wierceniu palcem zagłębień w ścianie obiektu sakralnego, do krwi i do kości, dla odkupienia bólem grzechu cudzołóstwa.

więcej...

Obrazy nieznanej Fortunaty Przyłuskiej.

Podczas comiesięcznych spotkań Towarzystwa Miłośników Gostyńskiej Fary, Paweł Karolczak – członek TMGF, zapoznał zebranych z trzema akwarelami przedstawiającymi fragmenty zabudowy Gostynia w części już dziś nie istniejących (foto: 1,2,3).
Prace sygnowane są podpisem Fortunata Przyłuska, a datowane na rok 1945. O malarce nic nie wiedzieliśmy, dlatego 11 kwietnia 2011 roku na witrynie Towarzystwa Miłośników Gostyńskiej Fary (www.faragotykgostyn.pl) zwróciliśmy się do internautów o informacje o autorce akwarel, mając nadzieję, że istnieją także obrazy przedstawiające farę. Na nasz apel odpowiedziało kilka osób, które podzieliły się posiadaną wiedzą oraz wspomnieniami ze znajomości z Panią Marią Fortunatą Przyłuską.

więcej...

Zagadki Fary Gostyńskiej. Kiedy pobudowano wieżę i jak mogłoby wyglądać jej zakończenie – hełm.

Wielu snuje domysły na ten temat dlatego chciałbym podzielić się swoimi spostrzeżeniami. Dotychczas nie znam żadnego dokumentu źródłowego świadczącego o czasie jej pobudowania i istnieniu zakończenia wieży hełmem - czubem. Znalazłem kilka zapisów na jej temat jednak autorzy nie powołują się w nich na materiały źródłowe . Na najstarszy opis wieży natrafiłem w miesięczniku „Przyjaciel Ludu“ wydanym 5 stycznia 1839 roku.

więcej...

Historia figury Matki Boskiej Niepokalanej ( galeria ).

Wchodząc na dziedziniec fary po prawej stronie stoi figura Matki Boskiej Niepokalanej. Być może najstarsi mieszkańcy Gostynia pamiętają, że nie stoi ona tam od „zawsze”. Figura Matki Boskiej Niepokalanej znajduje się przy głównym wejściu, naprzeciwko kruchty. Jej historia zainteresowała mnie, kiedy kilka miesięcy temu , sołtys Czachorowa – Tomasz Skibicki, opowiedział mi historię jej postawienia w Czachorowie.

więcej...

Kościół św. Rozalii w Gostyniu.

Na początku XVIII wieku, kiedy na ziemiach polskich szalała zawierucha wojenna, wezwane na pomoc – przez pretendentów do tronu polskiego Augusta II Mocnego i Stanisława Leszczyńskiego – wojska szwedzkie, saskie, moskiewskie oraz polskie, podczas swych przemarszów przyczyniły się do roznoszenia groźnej choroby, zwanej „morowym powietrzem” (cholera).

więcej...

TAJEMNICE PEWNEGO RYSUNKU.

Prezentujemy zdjęcie rysunku, obrazującego fragment Gostynia, pochodzącego być może nawet z końca XVII wieku. Może to być jeden z najstarszych wizerunków fary gostyńskiej, a właściwie jej części. Obok kościoła, widać dwa budynki stojące zaraz przy bramie kościelnej. Pierwszy z lewej ukazuje szkołę parafialną, czyli Szkołę Podstawową nr 1, obecnie Gimnazjum nr 1. Warto przypomnieć, że „Jedynka”, najstarsza szkoła w Gostyniu, ma swoje początki w czasach średniowiecznych.

więcej...

Figura św . Małgorzaty przy Farze.

Patronka gostyńskiej, gotyckiej fary jest św. Małgorzata, męczennica, która żyła na przełomie III i IV wieku w Antiochii Pizydyjskiej, w której pierwszą gminę chrześcijańską założył św. Paweł Apostoł, w drugiej połowie lat czterdziestych I wieku.
Gostyńska Fara jest jednym z 70 kościołów w Polsce pod wezwaniem św. Małgorzaty.
Dlaczego właśnie tej świętej nasi przodkowie powierzyli opiekę nad kościołem i ludem Bożym wspólnoty farnej ?

więcej...

Ciekawostka z gostyńskiej fary – reper.

Wchodząc do kościoła farnego p.w. św. Małgorzaty w Gostyniu głównym wejściem, pod wieżą, od strony południowej, zauważamy niewielki, o średnicy około 10 cm metalowy element. Dla wielu ludzi nieznane jest jego pochodzenie i przeznaczenie. Dlatego chciałbym opisać krótko jego zastosowanie.

więcej...